Karkonosze

Karkonosze zajmują wraz z przedgórzem obszar 800 km ², natomiast góry właściwe leżą na powierzchni 650 km ², przy długości grzbietu 36 km i swojej szerokości wynoszącej 20 km. Istnieją pewne wątpliwości, co do granic i obszaru naszych gór, ale monografia "Karkonosze polskie" (z roku 1985, wyd. PAN) wyznacza je następująco:
" ... Za granicę zachodnią przyjęto Przełęcz Szklarską, od doliny górnej Mielnicy po dolinę Kamiennej w jej równoleżnikowym odcinku od Jakuszyc po Szklarską Porębę - Huta. W obręb Karkonoszy zaliczono całe dno Kotliny Szklarskiej Poręby Górnej. Za granice północną (a raczej północno-wschodnią) uznano ostry morfologiczny załom pomiędzy płaskim dnem Kotliny Jeleniogórskiej, a wyraźnym stokiem Karkonoszy, od Piechowic przez Sobieszów, Podgórzyn, Sosnówkę aż po Miłków. Granice tę wyznacza na ogół dobrze poziomica 400 m npm. Dalej na wschód granica ta przekracza wklęsłym łukiem dolinę Łomnicy i już w nieco wyższym poziomie (500 m npm.) ciągnie się aż po Kowary i dalej przez Grzbiet Kowarski do przełęczy Okraj. W ten sposób określony obszar karkonoski jest wyraźną jednostką morfologiczną i krajobrazową, którą można podzielić na trzy mniejsze regiony, a więc : Grzbiet główny, Padół Karkonoski (obniżenie od Borowic po Szklarską Porębę Górną, wzdłuż którego wiedzie wspaniała "Droga pod Reglami"), a wreszcie Pogórze Karkonoskie, na północ od tego obniżenia... "

Karkonosze są bardzo starymi górami, zbudowanymi ze skał krystalicznych: starszych - metamorficznych (łupki i gnejsy) oraz młodszych - granitowych. Rozdziela je pas skał kontaktowych o dużej twardości - hornfelsów. Najstarsze występujące tu skały to krystaliczne łupki: łuszczykowe i chlorytowe. Nieco młodsze są granitognejsy rumburskie, natomiast sprzed 520-320 mln. lat pochodzą łupki graptolitowe, kwarcytowe, fyllity, wapienie krystaliczne i zieleńce. 340 mln. lat temu, czyli w okresie kaledońskich ruchów górotwórczych, pofałdowaniu i wypietrzeniu uległy osady i magmowe intruzje mórz: algonckiego i kambro-sylurskiego. Ok. 250 mln. lat wstecz, w górnym karbonie nastąpiło wdarcie się magmy granitowej pod okrywę starszych serii skalnych, co spowodowało ich powtórne przeobrażenie i powstanie bardzo twardych i odpornych na niszczenie skał zwanych hornfelsami, które występują m.in. na Śnieżce i Czarnym Grzbiecie.

Klimat w Karkonoszach jak i w okolicy gór jest bardzo surowy i kapryśny, można nawet znaleźć opinie, że ma pewne cechy subpolarne. Miał on niebagatelny wpływ na ukształtowanie się Karkonoszy i ma go nadal, co widać choćby w wietrzeniu bardzo twardych skał występujących na Śnieżce.

Najciekawszym zjawiskiem klimatycznym w "Górach Olbrzymich" oraz w Kotlinie Jeleniogórskiej są inwersje temperatury, które polegają na tym, że wbrew naturalnemu procesowi, wraz ze wzrostem wysokości temperatura idzie w górę zamiast spadać.

Zdarza się to najczęściej na wiosnę i jesień. Wtedy to na górze (obserwacje IMGW odbywają się na Śnieżce) jest ciepło, bezwietrznie i sucho, natomiast na dole, czyli w przedgórzu i w Kotlinie Jeleniogórskiej jest chłodno, występuje zamglenie i brak wymiany powietrza spoza kotliny, co szczególnie przeszkadza zimą podczas sezonu grzewczego. Ten stan, chciałoby się powiedzieć anormalny i niekorzystny dla nas, mieszkających wokół gór przerywa dopiero nadejście wiatrów, których nie brakuje w tej okolicy. Powodują one w niższych warstwach gór ocieplenie powietrza i spadek jego wilgotności. Zimą wywołują gwałtowne topnienie śniegu i co za tym idzie alarmowe podniesienie się stanów rzek, a latem hamują wegetację roślin.

Jak reagują na to ludzie? Okazuje się, że nasza okolica jest trudnym miejscem, jeśli brać pod uwagę stałe zamieszkanie, dla osób z chorobami układu krążenia, ze względu na częste wahania ciśnienia, temperatury oraz wilgotności powietrza. Ci którzy mieszkają w Jeleniej Górze coś o tym wiedzą. W okolicy Karkonoszy wiatry wieją z pd. zach.(najczęściej zimą), przynosząc nagłe ocieplenie i z pn. zach. (latem) powodującąc ochłodzenie. Zdarza się że osiągają one prędkość od 30 do 50 m/sek. Silne wiatry przewałowe wytwarzają prądy wstępujące, które z kolei podnoszą potężne chmury na wysokość ponad 8000 m! Cieszą się z tego i skwapliwie korzystają szybownicy, którzy z całej Polski przylatują do Aeroklubu Jeleniogórskiego aby skorzystać z doskonałych możliwości uzyskania dużych przewyższeń. W normalnych warunkach tzn. gdy nie ma inwersji, temperatura w górach spada o 0,5 stopnia, co każde 100 m wysokości a wilgotność wzrasta o 70 mm/100 m. Jeżeli uznamy, że różnica wysokości w Karkonoszach wynosi 1000 m, to wniosek z tego jest taki, że zmiany temp. wynoszą max. ok. 5 stopni Celsjusza.

Na Śnieżce średnio 306 dni w roku występuje zamglenie. Wtedy to najwyższy szczyt Karkonoszy ukryty jest w chmurach. Prowadzone tam od roku 1880 obserwacje dostarczyły nam wiele informacji o klimacie "Gór Olbrzymich". Okazuje się przykładowo, że klimat karkonoski jest surowszy niż tatrzański na analogicznych wysokościach, a nie wiem czy wszyscy wiedzą, że w kotłach i żlebach śnieg potrafi zalegać do początków lipca a zdarzało się, że z początkiem września na Śnieżce notowano pierwsze opady białego puchu. W rzeczywistości latem warunki nie są aż tak ekstremalne, dlatego spokojnie możecie do Nas przyjeżdżać zabierając ze sobą tylko jedną, bardzo ważną rzecz, mianowicie uśmiech i dobry humor oraz oczywiście aparat fotograficzny, bo do prawdy jest tutaj gdzie robić zdjęcia!